ชื่อเรื่อง     การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการเรียนรู้โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมทักษะชีวิต
               และอาชีพของนักเรียน โรงเรียนโนนโพธิ์ศรีวิทยาคม

ผู้วิจัย       นายดำรง ศิริมาลา 

ปีที่พิมพ์    2566

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพการดำเนินงานการบริหารจัดการเรียนรู้ โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตและอาชีพของนักเรียน โรงเรียนโนนโพธิ์ศรีวิทยาคม 2) พัฒนารูปแบบการบริหารจัดการเรียนรู้โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตและอาชีพของนักเรียน โรงเรียนโนนโพธิ์ศรีวิทยาคม และ 3) ทดลองใช้และศึกษาประสิทธิผลของรูปแบบ  การบริหารจัดการเรียนรู้โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตและอาชีพของนักเรียน โรงเรียนโนนโพธิ์ศรีวิทยาคม ใช้หลักการวิจัยและพัฒนา (Research and Development : R & D) โดยแบ่งขั้นตอนการวิจัยออกเป็น 4 ระยะ ดังนี้

ระยะที่ 1 ศึกษาสภาพการดำเนินงานการบริหารจัดการเรียนรู้โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น    เพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตและอาชีพของนักเรียน (Reserach : R1) กลุ่มเป้าหมาย คือ คณะกรรมการสถานศึกษาและครูโรงเรียนโนนโพธิ์ศรีวิทยาคม รวมทั้งสิ้น 39 คน ผู้บริหารสถานศึกษาที่มีวิธีปฏิบัติที่เป็นเลิศ (Best Practice) จำนวน 5 คนและภูมิปัญญาท้องถิ่นจำนวน 5 คน

ระยะที่ 2 พัฒนารูปแบบ (Development : D1) กลุ่มเป้าหมาย คือ ผู้เชี่ยวชาญในการ ระดมสมอง (Brainstorming) เพื่อกำหนดรูปแบบ จำนวน 13 คนและผู้เชี่ยวชาญหาประสิทธิภาพของรูปแบบจำนวน 9 คน

ระยะที่ 3 ทดลองใช้รูปแบบ (Research : R2) กลุ่มเป้าหมาย คือ คณะกรรมการสถานศึกษา จำนวน 15 คน ครูจำนวน  24  คน นักเรียน จำนวน 222 คนและภูมิปัญญาท้องถิ่น จำนวน 5 คน  รวมทั้งสิ้น  266 คน    

ระยะที่ 4 ศึกษาประสิทธิผลของรูปแบบ (Development:D2) กลุ่มเป้าหมาย คือ ผู้เชี่ยวชาญยืนยันประสิทธิภาพรูปแบบ จำนวน 9 คน

เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย เป็นแบบตรวจสอบรายการ แบบสัมภาษณ์ แบบสอบถาม สถิติในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)

ผลการวิจัย พบว่า (1) ระดับสภาพการดำเนินงานการบริหารจัดการเรียนรู้โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตและอาชีพของนักเรียน โรงเรียนโนนโพธิ์ศรีวิทยาคม ที่มีค่าเฉลี่ยโดยรวมสูงสุด คือ สถานศึกษาสนับสนุนให้ครูนำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาใช้ในการจัดการเรียนรู้ คือ อบรม สัมมนาและศึกษาดูงานสำหรับครู คิดเป็นร้อยละ 95  รองลงมา คือ สถานศึกษากำหนดกิจกรรมพัฒนาทักษะชีวิตนักเรียนที่ต้องแก้ไขให้สอดคล้องกับบริบทของนักเรียนและท้องถิ่น คือ กิจกรรมหลีกเลี่ยงสิ่งเสพติด คิดเป็นร้อยละ 87  และอาชีพที่ใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น คือ เกษตรพอเพียง คิดเป็นร้อยละ 82 ตามลำดับ (2) รูปแบบการบริหารจัดการเรียนรู้โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตและอาชีพของนักเรียน โรงเรียนโนนโพธิ์ศรีวิทยาคม ใช้ชื่อรูปแบบว่า POEC Model พบว่า โครงสร้างรูปแบบ ประกอบด้วย 4 ส่วน คือ ส่วนที่ 1 หลักการ ส่วนที่ 2 วัตถุประสงค์ ส่วนที่ 3 สาระสำคัญ ส่วนที่ 4 องค์ประกอบมี 2 องค์ประกอบ คือ 1) การบริหารแบบมีส่วนร่วม  2) การจัดการเรียนรู้ ผลประเมินประสิทธิภาพรูปแบบอยู่ในระดับมากที่สุด (µ=4.71),(σ=0.51)  (3) ผลการทดลองใช้รูปแบบการบริหารจัดการเรียนรู้โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตและอาชีพของนักเรียน โรงเรียนโนนโพธิ์ศรีวิทยาคม ดังนี้ 1) ด้านการบริหารแบบมีส่วนร่วม โดยรวม พบว่า อยู่ในระดับมากที่สุด (µ=4.51,σ=0.52) และ 2) ด้านการจัดการเรียนรู้ โดยรวม พบว่า   อยู่ในระดับมากที่สุด (µ=4.52,σ=0.66)และ (4) ประสิทธิผลรูปแบบการบริหารจัดการเรียนรู้โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตและอาชีพของนักเรียน โรงเรียนโนนโพธิ์ศรีวิทยาคม ผู้เชี่ยวชาญยืนยันประสิทธิผลมีความสอดคล้องเหมาะสมสำหรับการนำไปพัฒนาอย่างต่อเนื่อง  ค่าดัชนีความสอดคล้องเหมาะสมเท่ากับ 1.00 ข้อเสนอแนะ 1) การพัฒนาทักษะอาชีพควรขยายผลการพัฒนา สู่เยาวชน ชุมชนให้เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืน 2) ควรส่งเสริมการเพิ่มผลผลิตและการตลาดสู่ความเป็นมาตรฐานของผลิตภัณฑ์ 3) กำหนดขอบข่ายอาชีพให้หลากหลายยิ่งขึ้น 4) สร้างเครือข่ายการพัฒนาสู่สถานศึกษาอื่นๆเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้และสร้างเจตคติต่อการประกอบอาชีพเพิ่มรายได้ หรือลดรายจ่ายที่ไม่จำเป็นของครอบครัว และ 5) ควรเปิดคลินิกพัฒนาคุณภาพชีวิตรอบด้านของนักเรียน